ลมเฉือน (Wind Shear) และไมโครบัสต์ (Microburst)
เวลานักบินพูดถึงสภาพอากาศที่อันตรายมาก ๆ คำว่า ลมเฉือน มักจะอยู่ในลิสต์เสมอ
พูดง่าย ๆ ลมเฉือนหมายถึง การเปลี่ยนแปลงของความเร็วลมหรือทิศทางลมอย่างกะทันหัน ในระยะทางสั้น ๆ ไม่ว่าจะเป็นแนวราบหรือแนวดิ่ง ลมเฉือนอาจเกิดขึ้นได้ทุกระดับความสูง แต่พื้นที่ที่อันตรายที่สุดคือ ใกล้พื้นดิน โดยเฉพาะในช่วง การขึ้นบินและการลงจอด
สาเหตุของลมเฉือน
ลมเฉือนเกิดได้จากหลายสภาพอากาศ เช่น
- พายุฝนฟ้าคะนอง (Cumulonimbus) – กระแสลมลงและกระแสลมกระโชกก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงลมอย่างรุนแรง
- ชั้นผกผันอุณหภูมิ (Temperature Inversion) – อากาศอุ่นทับอยู่บนอากาศเย็น ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของลม
- แนวปะทะอากาศ (Frontal Systems) – ทั้งแนวปะทะอากาศเย็นและอุ่นนำมาซึ่งลมที่เปลี่ยนกะทันหัน
- กระแสเจ็ต (Jet Stream) – ขอบเขตของลมแรงที่ระดับสูงทำให้เกิด shear ได้
ไมโครบัสต์ – รูปแบบที่อันตรายที่สุด
ไมโครบัสต์ (Microburst) คือกระแสลมลงอย่างรุนแรงและเฉพาะที่ ที่พุ่งชนพื้นแล้วแผ่กระจายออกทุกทิศทาง
- ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง: มักไม่เกิน 4 กม.
- ระยะเวลา: 5–15 นาที
- ความเร็วลม: อาจเกินกว่า 100 knots
สำหรับเครื่องบินที่อยู่ในแนวร่อนลง (final approach) ลำดับอันตรายคือ:
- ตอนแรกเจอ ลมต้านแรง ทำให้เครื่องบินมีแรงยกมากขึ้น ดูเหมือนบินเร็วหรือสูงเกินไป
- จากนั้นเจอ ลมกระแทกลง แรงยกหายไปทันที เครื่องถูกกดลง
- สุดท้ายเข้าพื้นที่ ลมตามแรง ความเร็วตกและแรงยกลดลงอีก
ผลลัพธ์คือเครื่องบินอาจสูญเสียระดับความสูงอย่างรวดเร็ว จนกัปตันแทบไม่มีเวลาแก้ไข
บทเรียนจากอดีต – Delta Flight 191
วันที่ 2 สิงหาคม 1985 Delta Air Lines Flight 191 (เครื่อง Lockheed L-1011) ประสบ microburst ระหว่างการร่อนลงที่สนามบิน Dallas/Fort Worth เครื่องตกก่อนถึงรันเวย์ กลายเป็นโศกนาฏกรรมที่ทำให้โลกการบินต้องตื่นตัว
เหตุการณ์นี้นำไปสู่การพัฒนา ระบบตรวจจับลมเฉือน (Wind Shear Detection) และการฝึกนักบินในซิมูเลเตอร์ทั่วโลก
มาตรการป้องกันในปัจจุบัน
ทุกวันนี้สายการบินและสนามบินมีระบบป้องกันมากมาย เช่น
- เรดาร์ตรวจอากาศบนเครื่องบิน ที่สามารถตรวจจับลมเฉือนล่วงหน้า
- เรดาร์ Doppler พื้นดิน ในสนามบินใหญ่
- การฝึกนักบิน สำหรับการหนีไมโครบัสต์ (Microburst Escape Maneuver)
นักบินถูกฝึกให้รับรู้สัญญาณเตือน และต้อง ตัดสินใจหนีทันที ด้วยการเพิ่มแรงขับ ปรับท่าทางบิน และยกเลิกการลงจอดหากสภาพไม่ปลอดภัย
สรุป
ลมเฉือนและไมโครบัสต์เป็น ภัยเงียบ ที่ตามองไม่เห็น แต่ด้วย เทคโนโลยีสมัยใหม่ กฎระเบียบเข้มงวด และการฝึกฝนของนักบิน ทำให้ความเสี่ยงนี้ถูกควบคุมได้ในระดับสูง
การบินที่ปลอดภัยไม่ได้หมายถึงการเลี่ยงทุกปัญหา แต่คือการ เตรียมพร้อม รับรู้ และแก้ไขได้ทันเวลา เมื่อธรรมชาติทดสอบขีดจำกัดของมนุษย์และเครื่องบิน
Flying in Weather – Part 5
Wind Shear and Microburst
When pilots talk about dangerous weather, wind shear is always on the list.
In simple terms, wind shear means a sudden change in wind speed or direction over a short distance, either horizontally or vertically. It can occur at any altitude, but the most critical and dangerous area is close to the ground, during takeoff and landing.
What Causes Wind Shear?
Several atmospheric conditions can produce wind shear:
- Thunderstorms (Cumulonimbus clouds) – downdrafts and gust fronts create sharp wind changes
- Temperature inversions – layers of warm air above cool air can cause rapid wind shifts
- Frontal systems – strong cold or warm fronts bring abrupt changes in wind direction and speed
- Jet streams – high-altitude wind boundaries can generate significant shear
Microburst – The Most Dangerous Form
A microburst is a localized, intense downdraft that spreads out in all directions when it hits the ground.
- Diameter: usually less than 4 km
- Duration: 5–15 minutes
- Wind speed: can exceed 100 knots
For an aircraft on final approach, the sequence is extremely hazardous:
- At first, a strong headwind increases lift, making the aircraft appear to be flying too fast or too high.
- As the aircraft passes through the downdraft, the lift suddenly decreases, pushing the aircraft downward.
- Finally, the aircraft enters a strong tailwind, further reducing lift and airspeed.
This sequence can lead to rapid loss of altitude, leaving pilots with very little time or space to recover.
Historical Lesson – Delta Flight 191
On August 2, 1985, Delta Air Lines Flight 191, a Lockheed L-1011, encountered a microburst while approaching Dallas/Fort Worth Airport. The aircraft struck the ground short of the runway, resulting in a tragic accident.
This incident became a turning point for aviation safety, leading to mandatory installation of Wind Shear Detection Systems and training programs for pilots worldwide.
Modern Protection Systems
Today, airliners are equipped with:
- Onboard Weather Radar with predictive wind shear detection
- Ground-based Doppler Radar at major airports
- Flight Crew Training with simulator scenarios for microburst escape maneuvers
Pilots are trained to recognize the signs of potential wind shear and to execute an immediate escape procedure—adding thrust, adjusting pitch, and avoiding the temptation to continue an unstable approach.
Key Takeaway
Wind shear and microbursts are invisible threats. But with modern technology, strict regulations, and professional training, aviation has transformed them from unpredictable killers into manageable risks.
Flying safely is not about avoiding every challenge—it’s about being prepared, informed, and ready to act when nature tests the limits of flight.
