Passenger Oxygen Masks: How to Use Them Properly
add Line Official
การจัดเก็บ & การแจกจ่าย
- ในเครื่องบินพาณิชย์ หน้ากากออกซิเจนสำหรับผู้โดยสารมักถูกเก็บซ่อนอยู่ในช่องเหนือศีรษะ (overhead compartment หรือ panel บนเพดาน) และจะถูกปล่อยออกมาโดยอัตโนมัติเมื่อเกิดการลดความดันภายในห้องโดยสาร (depressurization) Wikipedia+2HRD Aero Systems+2
- โดยปกติจะมีหน้ากากเหลือเผื่อไว้เกินกว่าจำนวนที่นั่ง เพื่อสำรองให้กับทารก หรือเด็กที่อาจต้องนั่งอยู่ในอ้อมกอดของผู้ใหญ่ Wikipedia+1
- เมื่อระบบปล่อยหน้ากาก หน้ากากสีเหลือง (ซิลิโคน) ที่เชื่อมต่อผ่านท่อกับอุปกรณ์ผลิตออกซิเจนจะหล่นลงมา โดยบางรุ่นอาจมีถุงสะสม (re-breather bag) ที่อาจไม่พองเต็มก็ได้ ซึ่งไม่ใช่สัญญาณว่าอุปกรณ์ทำงานผิดปกติ HRD Aero Systems+2Wikipedia+2
ขั้นตอนการใช้งานหน้ากากออกซิเจน
Steps to Use the Oxygen Mask
- ดึงหน้ากากลงมา (Pull down the mask)
ดึงหน้ากากลงมาเล็กน้อยอย่างแรง — การกระตุกเล็กน้อยนี้เป็นสิ่งจำเป็น เพื่อให้ safety pin (หรือสลักล็อก) หย่อนตัว การดึงนี้จะปลดล็อกกลไกการผลิตออกซิเจน (เช่น chemical oxygen generator) ให้เริ่มทำงานทันที Wikipedia+2DK Turbines+2 - สวมหน้ากากให้ครอบปากและจมูก (Cover both mouth and nose)
ให้หน้ากากครอบทั้งจมูกและปากอย่างมิดชิด เพื่อป้องกันการรั่วไหลของออกซิเจน ควรใช้น้ำหนักยืดสายรัด (elastic strap) ด้านหลังศีรษะให้แน่นพอดี hoytlivery.com+2The Washington Post+2 - หายใจตามปกติ (Breathe normally)
ไม่จำเป็นต้องหายใจแรงหรือพยายาม “ประหยัด” ออกซิเจน — ระบบจะจ่ายออกซิเจนในอัตราที่เพียงพอให้กับการใช้งานปกติ HRD Aero Systems+2DK Turbines+2 - ช่วยเหลือผู้อื่นหลังจากใส่ของตนเองแล้ว (Assist others after securing your own mask)
ให้สวมหน้ากากของตนเองให้เรียบร้อยก่อน จากนั้นจึงช่วยเด็กหรือผู้โดยสารอื่น — เพราะหากท่านหมดสติก่อนใส่ให้ตัวเอง ก็อาจไม่สามารถช่วยใครได้เลย Wikipedia+3Travel.gc.ca+3The Washington Post+3 - คงใส่หน้ากากจนกว่าจะได้รับอนุญาตให้ถอด (Keep it on until safe)
อย่าถอดหน้ากากเองโดยพลการ แม้รู้สึกว่าอากาศเริ่มดีขึ้น — รอคำแนะนำจากลูกเรือหรือประกาศว่าอยู่ที่ระดับความสูงที่สามารถหายใจได้ตามปกติแล้ว DK Turbines+2Travel.gc.ca+2
ระยะเวลาที่ใช้งาน & เหตุผลที่ต้องลดระดับการบิน (Duration & Need for Descent)
- ระบบหน้ากากออกซิเจนแบบ chemical generator มักรองรับการใช้งานได้ราว 12 นาที (ขึ้นกับเครื่องบิน / ระบบที่ติดตั้ง) HRD Aero Systems+3DK Turbines+3Wikipedia+3
- เวลานี้โดยทั่วไปเพียงพอให้นักบินดำเนินการลดระดับเครื่องบินไปสู่ระดับที่ความกดอากาศเพียงพอแก่การหายใจได้ตามปกติ (safe altitude) Skybrary+3HRD Aero Systems+3Wikipedia+3
- อย่างไรก็ดี เครื่องบินบางรุ่นอาจติดตั้งระบบออกซิเจนแบบรวม (central oxygen tanks) ที่มีความจุมากกว่า และอาจให้เวลานานขึ้น ขึ้นกับจำนวนผู้โดยสารและปริมาณใช้ในขณะนั้น Wikipedia+2Wikipedia+2
- สำหรับนักบินใน flight deck จะใช้หน้ากากแบบ “quick donning full face mask” ซึ่งอาศัยระบบปรับโหมดการจ่ายออกซิเจน (100 %, แบบผสม, มีแรงดัน) ทำให้ระยะเวลาการใช้งานอาจยาวนานหลายชั่วโมง ขึ้นอยู่กับสถานการณ์ Skybrary+2Wikipedia+2
เวลาแห่ง “สติที่เป็นประโยชน์” (Time of Useful Consciousness)
- “Time of Useful Consciousness” (TUC) หรือ “เวลาแห่งสติที่ยังพอทำงานได้” คือช่วงเวลาที่มนุษย์ยังสามารถตัดสินใจหรือทำการแก้ไขสถานการณ์ได้ก่อนที่จะเริ่มสูญเสียความสามารถ (แม้จะยังไม่หมดสติโดยสมบูรณ์) Skybrary+2Skybrary+2
- ค่าประมาณ TUC จะแตกต่างตามความสูง: ยิ่งสูงมาก เวลานี้จะสั้นลงอย่างรวดเร็ว
- ที่ระดับ FL 400 (≈ 40,000 ฟุต) เวลาอาจอยู่ในช่วง 15–20 วินาที avweb.com+3Flight Safety Foundation+3Skybrary+3
- ที่ระดับ FL 450 อาจเหลือเพียง 9–12 วินาที Flight Safety Foundation+1
- ตารางอ้างอิงบางแหล่งแสดงว่า ที่ 30,000 ฟุต TUC อาจเหลือ 1–2 นาที หรือ ต่ำกว่านั้น ขึ้นกับปัจจัยหลายประการ เช่น สุขภาพ ร่างกาย ความเครียด eoas.ubc.ca+3avweb.com+3Skybrary+3
- ดังนั้น ในเหตุการณ์ลดความดันเฉียบพลัน ผู้โดยสารมีเวลาเพียงน้อยนิดในการดึงและสวมหน้ากาก — หากช้าหรือรีรอเกินไป อาจสูญเสียความสามารถในการตอบสนองได้ Skybrary+3Wikipedia+3Skybrary+3
ประเด็นปัญหา & ข้อควรระวัง
- บางกรณีมีรายงานว่าสายการบินจำเป็นต้องตรวจสอบหน้ากากออกซิเจนในฝูงบิน Boeing 737 เนื่องจากมีชิ้นส่วนอุปกรณ์ (oxygen generator) เคลื่อนที่ออกจากตำแหน่งอาจส่งผลให้ใช้งานไม่ได้ในเหตุฉุกเฉิน Reuters
- ถุงสะสม (re-breather bag) บางครั้งอาจไม่พองเต็ม แม้ระบบจ่ายออกซิเจนจะทำงานปกติ — ผู้โดยสารไม่ควรถอดหน้ากากเพียงเพราะถุงไม่พอง Skybrary+3The Washington Post+3Wikipedia+3
- อย่าพยายามถอดหน้ากากหากยังอยู่ในระดับความสูงที่อากาศยังบาง — เพราะอาจทำให้ขาดออกซิเจนโดยไม่รู้ตัว
🧠 Time of Useful Consciousness (TUC)
ระยะเวลาที่มนุษย์ยังสามารถควบคุมสติและการตัดสินใจได้หลังเกิดภาวะขาดออกซิเจน
| ความสูง (Altitude) | Time of Useful Consciousness (TUC) | ระยะเวลาที่เหลือโดยประมาณ (Approximate Useful Time) | หมายเหตุ (Remarks) |
|---|---|---|---|
| Sea Level (0 ft) | ไม่จำกัด / Unlimited | — | ความกดอากาศเพียงพอต่อการหายใจ |
| 10,000 ft | ไม่จำกัด / Unlimited | — | ยังเพียงพอสำหรับร่างกายปกติ |
| 18,000 ft | 20 – 30 นาที / minutes | ประสิทธิภาพลดลงเล็กน้อย (mild hypoxia) | |
| 22,000 ft | 10 นาที | ความสามารถในการตัดสินใจลดลงอย่างเห็นได้ชัด | |
| 25,000 ft | 3 – 5 นาที | เริ่มสูญเสียสติในไม่กี่นาที | |
| 30,000 ft | 1 – 2 นาที | เริ่มหมดสติถ้าไม่ใส่หน้ากากทันที | |
| 35,000 ft | 30 – 60 วินาที | อันตรายรุนแรง ต้องสวมหน้ากากภายในไม่กี่วินาที | |
| 40,000 ft | 15 – 20 วินาที | สูญเสียการรับรู้เกือบทันที | |
| 43,000 ft | 9 – 12 วินาที | หมดสติรวดเร็วมาก | |
| 50,000 ft | 5 – 9 วินาที | สติหายไปในพริบตา (instant incapacitation likely) | |
| 60,000 ft+ | < 5 วินาที | ไม่สามารถช่วยเหลือตัวเองได้เลย |
🔍 แหล่งอ้างอิง (References)
- FAA Aeronautical Information Manual (AIM 8-1-2) – Physiological Factors Affecting Pilot Performance
https://www.faa.gov/air_traffic/publications/atpubs/aim_html/chap8_section_1.html - SKYbrary – Time of Useful Consciousness (TUC)
https://skybrary.aero/articles/time-useful-consciousness - Flight Safety Foundation – “For Lack of a Mask”
https://flightsafety.org/asw-article/for-lack-of-a-mask - Aviation Physiology – FAA Pilot Handbook of Aeronautical Knowledge (PHAK Chapter 17)
https://www.faa.gov/regulations_policies/handbooks_manuals/aviation/phak
