Insight Flying

Wisdom from the Sky – Knowledge for Every Journey

Flying, Passion, A Lifelong Journey of Learning

กว่าจะเป็นนักบินพาณิชย์ : “ใคร ๆ ก็บินได้” จริงหรือ?

ย้อนกลับไปก่อนเข้าสู่เส้นทางนักบินฝึกหัด การสอบคัดเลือกนักเรียนทุนในอดีตมีข้อกำหนดบางอย่างแตกต่างจากปัจจุบัน เช่น อายุและความสามารถด้านภาษาอังกฤษ แต่หลักการทั่วไปคือ ปริญญาตรีสาขาใดก็ได้

เพื่อนร่วมรุ่นของผมจบมาหลากหลายสาขา ตั้งแต่สัตวแพทย์ วิศวกรรม สถาปัตยกรรม นิเทศศาสตร์ ฯลฯ


ขั้นตอนการสอบคัดเลือก (ปี 1992)

การสอบแบ่งเป็น 5 ขั้นตอนหลัก ดังนี้

  1. สมัครและตรวจคุณสมบัติ
    • ข้อกำหนดสมัยนั้นคือ หากผ่านทุกขั้นตอนแล้ว จะไม่สามารถสมัครสอบใหม่อีกในชีวิตนี้
    • ปัจจุบันมีการเปลี่ยนแปลง เช่น ต้องรอ 3–5 ปี ขึ้นอยู่กับขั้นตอนที่ผ่าน
  2. สอบข้อเขียน
    • วิชาคณิตศาสตร์ วิทยาศาสตร์ และภาษาอังกฤษ
    • ปัจจุบันมีการเพิ่ม aptitude test เพื่อวัดความถนัดด้านต่าง ๆ เช่น short-term memory, spatial orientation, multi-tasking
  3. ตรวจร่างกาย
    • ทำที่สถาบันเวชศาสตร์การบิน กองทัพอากาศ
  4. สอบสัมภาษณ์กับกัปตันการบินไทย
    • รอบนี้สำคัญมากสำหรับวัด บุคลิกภาพ ความมั่นใจ และความรู้ทั่วไป
    • ตัวผมเองเคยตอบคำถามกัปตันไม่รู้เรื่องเครื่องบินเลย แต่โชคดีที่สามารถอธิบายสิ่งที่เขียนในใบสมัคร เช่น sense of direction ได้ถูกจุด
  5. Aptitude Test สุดท้าย (สอบ “professor”)
    • ทำกับนักจิตวิทยาจาก Scandinavian Institute of Aviation Psychology (SIAP)
    • การสอบแบ่งเป็น 2 วัน: paper test และสอบตัวต่อตัว
    • รอบนี้วัดทั้ง ความจำ, พื้นฐานพฤติกรรมทางสังคม, spatial orientation, การแก้ไขสถานการณ์กะทันหัน

ประสบการณ์ของผม

ตอนสอบสัมภาษณ์ในขั้นตอนที่ 4 ผมไม่มีความมั่นใจเลย เพราะไม่เคยรู้เรื่องเครื่องบินมาก่อน กัปตันถามเกี่ยวกับเครื่องบิน ผมตอบไม่ถูก แต่โชคดีที่สามารถอธิบายเรื่อง ทิศทางและการอ่านแผนที่ ได้อย่างมั่นใจ ซึ่งตรงกับการวัด Spatial Orientation ของนักบิน

การสอบรอบสุดท้ายถือเป็น ด่านหิน สำหรับทุกคน แต่ผมกลับสนุกมาก เพราะได้เรียนรู้ว่าอาชีพนักบินนั้นมีมิติให้ศึกษามากมาย

จากกว่าพันคนที่สมัคร รอบสุดท้ายมีผู้ผ่านเพียง 14 คน


ใคร ๆ ก็บินได้จริงหรือ?

คำตอบสั้น ๆ คือ ไม่ใช่ทุกคน
แม้ทุกคนจะมีความฝัน แต่การเป็นนักบินต้องผ่าน การคัดเลือกเข้มข้นหลายชั้น ทั้งด้านร่างกาย ความรู้ ความสามารถเฉพาะด้าน และทัศนคติ

ประสบการณ์และการสอบรอบต่าง ๆ สอนให้รู้ว่า การเป็นนักบินพาณิชย์ไม่ใช่เรื่องง่าย และไม่ใช่ใครก็ทำได้เหมือนกัน

Becoming a Commercial Pilot: Can “Anyone Fly” Really Be True?

Before stepping into pilot training, candidates for the student pilot scholarship faced a rigorous selection process. While the exact requirements have changed over time—such as age limits and English proficiency—the core principle remains: a bachelor’s degree in any field is acceptable.

In my cohort, classmates came from diverse backgrounds: veterinary science, engineering, architecture, communication arts, and more.


The Selection Process (Back in 1992)

The selection process consisted of five main stages:

  1. Application and Eligibility Check
    • At that time, once you completed all stages, you were not allowed to reapply in your lifetime.
    • Today, the rules vary; you may need to wait 3–5 years depending on how far you progressed in the previous attempt.
  2. Written Exam
    • Covered mathematics, science, and English.
    • Modern tests often include aptitude assessments, measuring short-term memory, spatial orientation, and multitasking skills.
  3. Medical Examination
    • Conducted at the Air Force Institute of Aviation Medicine.
  4. Interview with Thai Airways Captains
    • This stage evaluates personality, confidence, and general knowledge.
    • I remember struggling to answer technical questions about aircraft, but I could explain my claim of “sense of direction” in my application, which reflected my ability to read maps and navigate confidently in unfamiliar terrain.
  5. Final Aptitude Test (“Professor Test”)
    • Conducted by psychologists from the Scandinavian Institute of Aviation Psychology (SIAP).
    • Lasted two days: a paper-based test and one-on-one interviews.
    • Assessed memory, social behavior, spatial orientation, stress response, and problem-solving skills.

My Experience

During the fourth stage interview, I felt completely unprepared because I had no prior knowledge of aircraft. But I managed to explain my sense of direction confidently, which aligned with the evaluation of spatial orientation—an essential skill for pilots.

The final “professor” stage was the toughest yet most fascinating part of the process. It revealed how multidimensional a pilot’s role really is, far beyond just flying an airplane.

From over a thousand initial applicants, only 14 candidates successfully made it through to the end.


Can Anyone Really Become a Pilot?

The short answer is no.
While many people dream of flying, becoming a commercial pilot requires passing multiple rigorous assessments of physical ability, knowledge, specific skills, and attitude.

The experience and evaluation at each stage underscore an essential truth: being a commercial pilot is challenging, and not everyone can do it.


Key Takeaways for Aspiring Pilots

  • Solid Foundations Matter: Mathematics, physics, and English form the backbone of aviation knowledge.
  • Continuous Learning is Essential: Aviation rules, technologies, and procedures evolve constantly; a pilot must never stop studying.
  • Discipline and Resilience: The journey is long and demanding, but perseverance shapes a professional pilot.
  • The Right Mindset: A great pilot is measured not by rank or aircraft type but by professionalism, teamwork, and prioritizing safety at all times.

✈️ “Flying is a dream, but becoming a pilot is a journey. It requires preparation, focus, and resilience. Few will reach the cockpit, but every challenge along the way is part of the adventure.”

  • การทดสอบเชาวน์ปัญญา (Reasoning Test)

    การทดสอบเชาวน์ปัญญา (Reasoning Test)

    อีกหนึ่งข้อสอบที่มักพบในการสอบคัดเลือกนักบินคือ การทดสอบเชาวน์ปัญญา โดยจะเน้นไปที่การใช้เหตุผล การเชื่อมโยง และการหาคำตอบอย่างเป็นระบบ ข้อสอบประเภทนี้อาจไม่ต้องใช้ความรู้ทางวิชาการมากนัก แต่ต้องอาศัย ทักษะการคิดวิเคราะห์ (Analytical Thinking) และ ตรรกะ (Logic) ตัวอย่างข้อสอบที่พบบ่อย จุดประสงค์ของข้อสอบนี้ผู้คัดเลือกต้องการเห็นว่า ผู้เข้าสอบสามารถใช้ เหตุผลอย่างเป็นระบบ และตัดสินใจภายใต้เงื่อนไขจำกัดได้หรือไม่ เพราะการบินจริงเต็มไปด้วยสถานการณ์ที่ไม่สามารถอาศัยความจำอย่างเดียวได้ ต้องมีการคิดวิเคราะห์และหาทางแก้ปัญหา คำแนะนำในการเตรียมตัว Reasoning Test for Pilot Selection Another common component of pilot aptitude tests is the Reasoning Test, which measures logical thinking, analytical ability, and systematic problem-solving. Unlike math or science questions, these tests focus less…

  • การทดสอบด้านความจำและการคิดวิเคราะห์

    การทดสอบด้านความจำและการคิดวิเคราะห์

    นอกจากการทดสอบด้านความเร็วหรือการทำงานภายใต้ความกดดันแล้ว ข้อสอบนักบินยังมีอีกหลายแบบที่มุ่งเน้นการวัด ความจำ (Memory) และ การคิดวิเคราะห์ (Analytical Thinking) ซึ่งเป็นทักษะสำคัญอย่างยิ่งในการทำงานจริงของนักบิน หนึ่งในข้อสอบที่พบบ่อยคือ การทดสอบความจำระยะสั้น (Short-term Memory Test) ตัวอย่างเช่น กรรมการจะให้ดูรูปภาพหรือสัญลักษณ์จำนวนหนึ่งเพียงไม่กี่วินาที จากนั้นปิดภาพแล้วให้เราจำและเขียนออกมาให้ได้มากที่สุด การทดสอบนี้ดูเหมือนง่าย แต่เมื่ออยู่ในสถานการณ์จริงที่มีความกดดันและเวลาจำกัด จะวัดได้ชัดเจนว่าเราสามารถจดจำรายละเอียดสำคัญได้มากน้อยเพียงใด อีกประเภทคือ การคิดเลขในใจ (Mental Calculation) เช่น 27 × 14 หรือ 865 ÷ 7 โดยไม่ใช้เครื่องคิดเลข จุดประสงค์ไม่ใช่เพียงการหาคำตอบที่ถูกต้อง แต่เป็นการทดสอบว่าเราสามารถคิดอย่างเป็นระบบ รักษาสมาธิ และจัดการกับข้อมูลตัวเลขได้ดีเพียงใดภายใต้แรงกดดัน การทดสอบการฟังและการทวนข้อมูล (Listening & Recall Test) ก็ถือว่าสำคัญ ผู้เข้าสอบอาจได้ยินคำศัพท์หรือประโยคหนึ่งชุด แล้วถูกถามย้อนให้ตอบตามลำดับ หรืออาจถูกสลับลำดับคำเพื่อให้เราจัดเรียงใหม่ให้ถูกต้อง แบบทดสอบนี้สะท้อนถึงความสามารถในการฟัง ATC (Air Traffic Control) และการเก็บข้อมูลสำคัญได้โดยไม่ผิดพลาด ข้อแนะนำสำหรับผู้เตรียมสอบ: ในการบินจริง ความจำระยะสั้น…

  • Key Personal Factors ที่กรรมการใช้พิจารณาในห้องสัมภาษณ์นักบิน

    Key Personal Factors ที่กรรมการใช้พิจารณาในห้องสัมภาษณ์นักบิน

    ในการสัมภาษณ์นักบิน สิ่งที่กรรมการมองหาไม่ได้มีแค่ความรู้ด้านเทคนิคหรือทักษะการบินเท่านั้นครับ แต่ยังรวมถึง ลักษณะส่วนบุคคล ที่สะท้อนว่า ผู้สมัครมีศักยภาพในการพัฒนาไปเป็นนักบินอาชีพได้จริงหรือไม่ ปัจจัยเหล่านี้สามารถแบ่งออกเป็น 4 ด้านหลัก หรือที่เรียกว่า Key Personal Factors ได้แก่ สรุป Key Personal Factors ไม่ได้เป็นเพียงเกณฑ์การประเมินในห้องสัมภาษณ์ แต่ยังสะท้อนว่า ผู้สมัครมีคุณสมบัติที่พร้อมจะเติบโตในอาชีพนักบินหรือไม่ การเตรียมตัวที่ดีจึงไม่ใช่เพียงการอ่านหนังสือสอบ แต่รวมถึงการฝึก คิด ฟัง พูด สังเกต ปรับตัว และทำงานร่วมกับผู้อื่น อย่างมืออาชีพ Key Personal Factors in Pilot Interviews During a pilot interview, examiners are not only evaluating technical knowledge or flying skills. They also assess personal characteristics…

  • การทดสอบระหว่างการสอบสัมภาษณ์นักบิน

    การทดสอบระหว่างการสอบสัมภาษณ์นักบิน

    การสอบสัมภาษณ์นักบิน ไม่ได้มีแค่การพูดคุยทั่วไปเท่านั้นครับ แต่บ่อยครั้งกรรมการจะใช้เทคนิคการ “ทดสอบระหว่างการสัมภาษณ์” (Interview Test) เพื่อค้นหาทั้งจุดแข็งและจุดอ่อนของผู้สมัคร ว่าเป็นไปตามที่คะแนนข้อเขียนและข้อมูลในแฟ้มประวัติระบุไว้หรือไม่ สิ่งที่กรรมการพิจารณาก่อนสัมภาษณ์ ก่อนที่จะเรียกผู้สมัครเข้ามาในห้องสัมภาษณ์ กรรมการสอบจะมีการแลกเปลี่ยนข้อมูลกันสั้น ๆ เช่น ข้อมูลเหล่านี้เป็น “จุดตั้งต้น” ที่จะกำหนดแนวทางการถามคำถามหรือการทดสอบเพิ่มเติม การสังเกตพฤติกรรม นอกจากคำตอบแล้ว สิ่งที่กรรมการให้ความสำคัญคือ บุคลิกภาพและการวางตัว เช่น รายละเอียดเหล่านี้สะท้อนว่า ผู้สมัครมี “ความเป็นมืออาชีพ” (Professionalism) มากน้อยเพียงใด ลักษณะการทดสอบระหว่างสัมภาษณ์ การสอบสัมภาษณ์นักบินมักจะเป็นการพูดคุย แต่บางครั้งอาจถูกสอดแทรกด้วยการทดสอบสั้น ๆ เช่น โอกาสแก้ตัวและสร้างความประทับใจ บางครั้งคำถามที่ดูเหมือนเป็น “กับดัก” จริง ๆ แล้วอาจเป็นโอกาสให้ผู้สมัคร แก้ตัวหรือพิสูจน์ตัวเอง หากตอบได้อย่างมีเหตุผล กรรมการจะมองว่าแม้จุดอ่อนจะมี แต่ผู้สมัครก็พร้อมที่จะเรียนรู้และพัฒนา ✍️ สรุปการสอบสัมภาษณ์นักบินไม่ได้เป็นแค่การถาม-ตอบ แต่คือการค้นหาศักยภาพที่แท้จริง กรรมการต้องการเห็นทั้งความรู้ ความสามารถ และทัศนคติของผู้สมัคร ดังนั้นผู้ที่เตรียมตัวมาอย่างรอบด้าน ทั้งด้านเทคนิค บุคลิกภาพ และทักษะการสื่อสาร จะมีโอกาสสร้างความมั่นใจให้กรรมการและผ่านการคัดเลือกได้มากกว่า Tests During Pilot…

  • กระบวนการสืบสวนอุบัติเหตุอากาศยาน (ตาม ICAO Annex 13)

    กระบวนการสืบสวนอุบัติเหตุอากาศยาน (ตาม ICAO Annex 13)

    1. วัตถุประสงค์ของการสืบสวน 2. ผู้ที่มีสิทธิและบทบาทในการสืบสวน 3. ขั้นตอนมาตรฐานของการสืบสวน (Annex 13 Framework) ขั้นที่ 1: การแจ้งเหตุ (Notification) ขั้นที่ 2: การเริ่มต้นสืบสวน (Investigation Initiation) ขั้นที่ 3: การเก็บข้อมูลในที่เกิดเหตุ (On-Site Investigation) ขั้นที่ 4: การวิเคราะห์ข้อมูล (Technical Analysis) ขั้นที่ 5: การประสานงานกับผู้ผลิตและผู้เชี่ยวชาญ (Coordination with Manufacturers & SMEs) ขั้นที่ 6: รายงานระหว่างกาล (Interim Reports) ขั้นที่ 7: รายงานขั้นสุดท้าย (Final Report) ขั้นที่ 8: ข้อเสนอแนะด้านความปลอดภัย (Safety Recommendations) ขั้นที่ 9: การติดตามผล (Follow-Up)…

  • Update Air India 787 Investigation

    Update Air India 787 Investigation

    Short, up-to-date summary of the fact-finding and investigation into the Air India Boeing 787 crash (AI171, Ahmedabad — 12 Jun 2025): What investigators have already found (key facts) Actions already taken What remains unknown / open questions Probable next steps in the investigation Practical implications so far 📄 1. Annotated Highlights from the AAIB Preliminary…

  • Air India B787 Crash: Preliminary Findings and Lessons Learned

    Air India B787 Crash: Preliminary Findings and Lessons Learned

    Published on InsightFlying.com by Capt. Sopon Phikanesuan Background On 12 June 2025, an Air India Boeing 787-8 (Flight AI171) departing from Ahmedabad suffered a dual engine power loss shortly after takeoff and crashed, resulting in a total loss of the aircraft. The Aircraft Accident Investigation Bureau of India (AAIB-India) released its Preliminary Report (July 2025)…

  • CBTA คืออะไร

    CBTA คืออะไร

    CBTA คือ Competency-Based Training and Assessment หรือ การฝึกอบรมและการประเมินตามสมรรถนะ ครับ ✈️ เป็นแนวคิดด้านการพัฒนาบุคลากรในอุตสาหกรรมการบินที่ ICAO และ EASA ผลักดันอย่างมาก โดยเน้นว่า นักบิน ลูกเรือ เจ้าหน้าที่ภาคพื้น หรือแม้กระทั่งพนักงานอำนวยการบิน (dispatcher) ไม่ได้ถูกวัดแค่ “ความรู้ทฤษฎี” แต่ต้องมี สมรรถนะ (Competency) ที่ประกอบด้วย 3 องค์ประกอบหลัก: 🔑 จุดสำคัญของ CBTA คือ 📌 ตัวอย่างในโลกการบิน CBTA จึงเป็นการสร้าง “นักบิน/บุคลากรที่พร้อมจริง” ไม่ใช่แค่ “ผ่านข้อสอบ” ครับ 📌 ICAO CBTA – 8 Core Competencies for Pilots Core Competency คำอธิบาย องค์ประกอบ (KSA)…

  • การรายงานความเหน็ดเหนื่อยล้า = ความปลอดภัยในการบิน

    การรายงานความเหน็ดเหนื่อยล้า = ความปลอดภัยในการบิน

    ที่ insightflying.com เรามุ่งมั่นสร้างวัฒนธรรมด้านความปลอดภัยในการบิน หนึ่งในความเสี่ยงที่มักถูกประเมินต่ำกว่าความเป็นจริงก็คือ ความเหน็ดเหนื่อยล้า (Fatigue) ซึ่งถูกระบุว่าเป็นปัจจัยสำคัญที่ก่อให้เกิดเหตุการณ์และอุบัติเหตุทางการบินหลายครั้งทั่วโลก การเข้าใจความเสี่ยงคือก้าวแรก — การรายงานคือการกระทำที่ช่วยรักษาชีวิต พื้นฐาน: ความเหน็ดเหนื่อยล้าและความปลอดภัยการบิน อุตสาหกรรมการบินเป็นงานที่มีความเสี่ยงสูงและพึ่งพาประสิทธิภาพของมนุษย์อย่างมาก แตกต่างจากระบบกลไกที่มีความเสถียร ประสิทธิภาพของมนุษย์แปรผันตามปัจจัยต่าง ๆ เช่น การนอนหลับ ภาระงาน ความเครียด และจังหวะชีวภาพ (Circadian Rhythm) ความเหน็ดเหนื่อยล้าส่งผลกระทบต่อทักษะสำคัญของนักบินและพนักงานอำนวยการบิน (Dispatcher): ด้วยเหตุนี้ การจัดการความเหน็ดเหนื่อยล้า (Fatigue Risk Management) จึงกลายเป็นส่วนสำคัญของ ระบบการจัดการความปลอดภัยการบิน (Safety Management System – SMS) 🔗 อ้างอิง: ICAO Fatigue Management Guide for Airline Operators ปัจจัยที่ก่อให้เกิดความเหน็ดเหนื่อยล้า ความเหน็ดเหนื่อยล้าไม่ได้เกิดขึ้นทันที แต่สะสมมาจากหลายปัจจัย ทั้งด้านการปฏิบัติการและปัจจัยส่วนบุคคล เช่น: 🔗 อ้างอิง: FAA Fatigue…

  • การบินในสภาพอากาศ – ตอนที่ 5

    การบินในสภาพอากาศ – ตอนที่ 5

    ลมเฉือน (Wind Shear) และไมโครบัสต์ (Microburst) เวลานักบินพูดถึงสภาพอากาศที่อันตรายมาก ๆ คำว่า ลมเฉือน มักจะอยู่ในลิสต์เสมอพูดง่าย ๆ ลมเฉือนหมายถึง การเปลี่ยนแปลงของความเร็วลมหรือทิศทางลมอย่างกะทันหัน ในระยะทางสั้น ๆ ไม่ว่าจะเป็นแนวราบหรือแนวดิ่ง ลมเฉือนอาจเกิดขึ้นได้ทุกระดับความสูง แต่พื้นที่ที่อันตรายที่สุดคือ ใกล้พื้นดิน โดยเฉพาะในช่วง การขึ้นบินและการลงจอด สาเหตุของลมเฉือน ลมเฉือนเกิดได้จากหลายสภาพอากาศ เช่น ไมโครบัสต์ – รูปแบบที่อันตรายที่สุด ไมโครบัสต์ (Microburst) คือกระแสลมลงอย่างรุนแรงและเฉพาะที่ ที่พุ่งชนพื้นแล้วแผ่กระจายออกทุกทิศทาง สำหรับเครื่องบินที่อยู่ในแนวร่อนลง (final approach) ลำดับอันตรายคือ: ผลลัพธ์คือเครื่องบินอาจสูญเสียระดับความสูงอย่างรวดเร็ว จนกัปตันแทบไม่มีเวลาแก้ไข บทเรียนจากอดีต – Delta Flight 191 วันที่ 2 สิงหาคม 1985 Delta Air Lines Flight 191 (เครื่อง Lockheed L-1011) ประสบ…

Leave a Reply