(เรียบเรียงใหม่จากต้นฉบับปี 2016 ในหนังสือ A Pilot Part II)
แม้ว่าปัจจุบันผมจะไม่ได้ทำการบินแล้ว
แต่ก็ไม่รู้ทำไมอยู่ ๆ วันนี้ ผมก็นึกถึงหัวข้อว่า “co-pilot ในดวงใจ” ที่เคยเขียนไว้ตั้งแต่หลายปีก่อนขึ้นมา
นักบินผู้ช่วยแบบไหนกันนะ ที่กัปตันอย่างเราจะอยากบินด้วย? เขาควรมีคุณสมบัติอย่างไร?
“ในยุคสมัยนี้ กับนักบินรุ่นใหม่ ๆ ในปัจจุบัน เรียกว่า รุ่นลูกที่เป็นคลื่นลูกใหม่ทางการบินแล้ว กัปตันก็เป็นกัปตันรุ่นใหม่ๆ บรรยากาศการทำงานในห้องนักบินก็คงจะเปลี่ยนไปเยอะแล้ว แต่เชื่อเถอะว่า ในใจของกัปตันไม่ว่าจะเก่าหรือใหม่ มีบ้างนะที่จะคิดแบบนี้”
โดยนิสัยส่วนตัว ผมเป็นคนไม่ค่อยเรื่องมาก ไม่ได้ตั้งเงื่อนไขว่า co-pilot ที่บินด้วยต้องเป็นคนแบบนั้นแบบนี้ถึงจะทำงานด้วยกันได้ แต่ถ้าถามว่า “แบบไหนที่ผมอยากบินด้วยมากที่สุด?” ก็คงตอบแบบนี้ครับ
“ไม่ต้องรู้ใจ… แต่ต้องรู้งาน”
นักบินใหม่หลายคนมักคิดว่า ถ้ายิ้มให้บ่อย ๆ ทำตัวให้ถูกใจ ทำอะไรก็เอาใจกัปตันไว้ก่อน แบบนั้นจะทำงานง่ายกว่า ผมเข้าใจนะ เพราะทุกคนอยากให้บรรยากาศบนเครื่องราบรื่น
แต่พูดตรง ๆ เลยครับ—ถ้ามาเอาใจมากเกินไป ผมรำคาญ
สิ่งที่ผมอยากเห็นไม่ใช่ “การรู้ใจ” แต่คือ “การรู้งาน”
การทำงานบนพื้นฐานของกฎ กติกา มารยาท และมาตรฐาน คือสิ่งสำคัญที่สุด
นักบินที่อยากเอาใจแบบผิดที่ผิดทาง
มักทำให้กัปตันหลายคน “เหลิงโดยไม่รู้ตัว”
จนตัดสินใจอะไรก็ไม่ถามความเห็นกันระหว่างบิน การบินพาณิชย์…ไม่ต้องการให้มีนักบินบินคนเดียว
บางสถานการณ์กัปตันต้องตัดสินใจทันทีก็จริงอาจจะไม่มีเวลามาปรึกษา
แต่ในหลายสถานการณ์ การฟังอีกมุมหนึ่งจากความเห็นของ co-pilot อาจช่วยชีวิตผู้โดยสารทั้งลำได้
เพราะฉะนั้น…รู้งานสำคัญกว่ารู้ใจครับ ที่สำคัญคือ “ต้องกล้าเตือน”
แล้วรู้งานคืออะไร?
1) ต้องไม่จับเสือมือเปล่า
บินไปสนามบินที่ไม่เคยไปมาก่อน ก็ต้องอ่าน chart มาให้ทะลุปรุโปร่ง ไม่ใช่ขึ้นเครื่องแล้วค่อยเปิดดูเอา
การอ่าน chart ให้ทะลุ คือเข้าใจว่า
- ทำไมออกทางนี้ ไม่ออกอีกทาง
- ถ้าต้อง go-around จะไปทางไหน
- ถ้าเกิดมีเหตุกระทันหันทำให้ runway ปิด จะ divert ยังไง
- ภูเขาอยู่ตรงไหน ข้อจำกัดความสูงรอบบริเวณที่ทำการร่อนลงสนามเป็นอย่างไร
- taxi-way ไหนใช้ไม่ได้ต้องอ่าน NOTAM ให้ละเอียด
- การจอดต้องเข้ามุมไหนใช้ taxiway เส้นทางไหนบ้าง
สิ่งเหล่านี้คือ “การบ้าน” ที่ต้องทำมาก่อนขึ้นบินเสมอ
ไม่ใช่อ่านแต่ตัวหนังสือใน chart แต่ต้องนึกและทำความเข้าใจภาพรวมของสนามบินจริง ๆ
2) เข้าใจ IAL คือจุดเริ่มต้นของการเป็นนักบินที่ดีในการลงสนาม
IAL chart ไม่ใช่แค่เส้น ๆ ตัวเลข ๆ แต่คือการวิเคราะห์ความเสี่ยง ไม่ว่าตนเองจะเป็น PF หรือ PM ก็ตาม
การรู้ว่า “ตรงไหนต้องระวังเป็นพิเศษ” ช่วยให้รอดปลอดภัย และบินโดยไม่เกิดการแจ้งเตือนเข้า FOTA/FORA ที่จะต้องมานั่งเขียนรายงานความปลอดภัย
และรู้ว่าอะไรคือปกติ อะไรคือผิดขั้นตอนแล้ว โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากเผลอผิด ก็จะได้รู้และปรับแก้ไขได้ทันเวลา
“ถ้าดูเป็นและคิดเป็น การบินจะปลอดภัยขึ้นทันที”
3) ต้องหมั่นตรวจสอบ
นิสัยที่ดีของนักบินไม่ได้วัดจากชั่วโมงบิน แต่วัดจาก “ความละเอียดรอบคอบ” ในการบินแต่ละ flight ฝึกและหมั่นสังเกต หมั่นตรวจทาน ต้องทำซ้ำจนเป็นนิสัย เรื่องเล็ก ๆ น้อย ๆ จะค่อย ๆ สะสมเป็นประสบการณ์ที่มีค่า เมื่อต้องใช้งานยามจำเป็น
แล้ววันหนึ่งคุณจะเห็นปัญหาก่อนคนอื่น
และแก้ได้เร็วกว่าใครโดยไม่ต้องให้ ATC หรือ กัปตัน หรือแม้กระทั่งเครื่องบินคอยเตือน
4) ต้องรู้จักจังหวะ
นี่เป็นศิลปะเลยครับ
เพราะการทำงานสองคนใน cockpit—อายุ ประสบการณ์ อาวุโส—มันมีผลต่อการบินทั้งหมด
แต่หัวใจง่าย ๆ มีอยู่ข้อเดียว
|
|
“อย่าเกรงใจจนไม่กล้าพูดสิ่งที่ควรพูด”
ถ้าคิดว่าต้องเตือน ก็เตือน
ถ้าคิดว่าต้องบอก ก็พูด
เพราะการเงียบใน cockpit บางครั้งอันตรายกว่าการพูดผิดอีกครับ
5) ต้องรู้จัก “รับ”
เมื่อพลาด ก็ต้องกล้ายอมรับ กล้าที่จะบอกกัปตันว่า
ผมทำอันนี้ผิดพลาด กัปตันก็จะได้รับรู้ปัญหาและแก้ไขได้เร็ว การเห็นปัญหาเร็ว แก้ได้ง่ายกว่าแน่นอน
การยอมรับความผิดพลาด คือก้าวแรกของการพัฒนาตนเองต่อไป
และเป็นสัญญาณสำคัญว่า “คนนี้โตต่อไปได้อีก”
6) ต้องรู้จัก “รับ” อีกแบบหนึ่ง
หน้าที่ของกัปตันคือการสอน และถ่ายทอดประสบการณ์ให้กับนักบินผู้ช่วย
แต่ในมุมกลับ—co-pilot ทุกคนก็เป็นครูของกัปตันเหมือนกัน
ผมเคยพูดเรื่องนี้กับกัปตันรุ่นพี่ที่ผมเคารพมาก ตอนงานเลี้ยงเกษียณของท่านที่การบินไทย ผมเดินไปสวัสดีแล้วบอกว่า
“ขอบคุณพี่ที่สอนผมนะครับ”
พี่เขาหัวเราะแล้วตอบว่า
“เฮ้ย พี่ไม่เคยสอนนะ”
ผมเลยตอบกลับว่า
“พี่อาจไม่ตั้งใจสอน แต่ทุก flight ที่บินด้วยกัน…พี่คือครูของผมเสมอครับ”
เขามองหน้าผมแล้วหัวเราะด้วยสายตาที่ปลื้มใจ ความรู้สึกของคนที่กำลังปิดฉากอาชีพการบิน—และผมรู้เลยว่าคำนี้มีความหมายกับพี่เขาไม่น้อย
ผมเองเมื่อเป็นกัปตัน นักบินผู้ช่วยทุกคนที่บินกับผมเป็นครูให้ผมด้วยเช่นกัน
ทุกคนที่บินกับเรา คือครูของเรา
ไม่ว่าจะเป็นกัปตัน หรือ co-pilot
เขาได้ร่วมสร้างประสบการณ์ให้เราเสมอ
ถ้าเราคิดแบบนี้—แก้วน้ำของเราจะไม่มีวันเต็ม
จะเติมได้อีก เติมได้อีก อย่างไม่มีข้อจำกัด
นี่แหละครับ…co-pilot ในดวงใจของผม
อ่านต่อเรื่อง “กัปตันจอมฝืด”
|
|
หนังสือการบิน ทางลัดสู่ความเข้าใจที่นำไปใช้งานจริง
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
accident Airbus aircraft airline airmanship attitude aviation Aviation SMS back-office become a captain become a pilot children cloud Crisis Crisis Management emergency engine flight safety flying school go-around ground operation Indigo interview judgement management motivation non-type rated pilot qualified pilot safety safety management Safety Management System seatbelt self-knowledge SMS student pilot turbulence type rated weather การบิน การสอบสัมภาษณ์ ความปลอดภัย นักบิน สอบนักบิน หน้ากากออกซิเจน
ขายดีที่สุด
|
|
|
