เมื่อพูดถึง “สภาพอากาศกับการบิน” หลายคนคงเคยได้ยินข่าวเครื่องบินประสบอุบัติเหตุเนื่องจากสภาพอากาศเลวร้ายอยู่บ่อยครั้ง จนทำให้เกิดความรู้สึกกังวลว่า
“ช่วงนี้เครื่องบินตกบ่อยจัง”
แต่ในมุมมองของนักบิน เวลาที่เราได้ยินข่าวลักษณะนี้ สิ่งแรกที่เราคิดไม่ใช่ความกลัว แต่คือ การให้ความสนใจและเรียนรู้จากเหตุการณ์นั้น ๆ เพื่อหาคำตอบว่าเกิดอะไรขึ้น และจะป้องกันไม่ให้ซ้ำรอยได้อย่างไร
ในวิชาชีพการบิน เรามีมารยาทและคติว่า
“ผู้ที่ประสบอุบัติเหตุ คือลูกศิษย์ที่มาสอนเรา”
เพราะเหตุการณ์เหล่านี้คือบทเรียนสำคัญ ที่คอยเตือนใจให้นักบินทุกคนตระหนัก และใช้เหตุการณ์จริงเป็นกรณีศึกษาในการป้องกันอุบัติเหตุในอนาคต
หากมีการยกตัวอย่างเหตุการณ์หรืออุบัติเหตุในบทความนี้ ผมขอเรียนว่าไม่มีเจตนาลบหลู่บุคคล สายการบิน หรือองค์กรใด ๆ ทั้งสิ้น จุดประสงค์มีเพียงการแบ่งปันความรู้และสร้างความเข้าใจให้กับผู้อ่านครับ
นักบินกับการเรียนรู้เรื่อง “ดิน ฟ้า อากาศ”
ผมยังจำได้ดี ตั้งแต่สมัยเป็นนักเรียนการบินที่ศูนย์ฝึกการบินพลเรือน หัวหิน (ปี พ.ศ. 2536) ครูการบินทุกท่านมักจะย้ำกับพวกเราว่า
“คุณจะเป็นนักบิน ต้องเรียนรู้เรื่องดิน ฟ้า อากาศ (Meteorology) ให้ได้ใกล้เคียงกับนักอุตุนิยมวิทยา (Meteorologist)”
จนถึงวันนี้ เวลาก็ผ่านมากว่า 20 ปีแล้วที่ผมทำงานเป็นนักบินของการบินไทย คำสอนนั้นก็ยังคงเป็นความจริงเสมอมา (ขออนุญาตโม้นิดหนึ่ง ตอนเรียนผมสอบวิชา MET ได้ 97/100 ครับ 😊)
แม้นักบินจะไม่ได้เรียนเชิงลึกเท่ากับนักอุตุนิยมวิทยา แต่เราคือ “ผู้ใช้ข้อมูลด้านอากาศมากที่สุดกลุ่มหนึ่ง” ไม่ว่าจะเป็นข้อมูลการพยากรณ์อากาศ รายงานตรวจอากาศ หรือแม้กระทั่งข้อมูลแผ่นดินไหวและภูเขาไฟระเบิดที่อาจกระทบต่อการบิน
ทำไม “อากาศ” ถึงสำคัญกับการบิน
นักบินต้องเรียนรู้ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ (Natural Phenomena) เกือบทุกชนิดที่เกี่ยวข้องกับบรรยากาศโลก (The Atmosphere) เพราะเราต้องนำข้อมูลเหล่านี้มา ใช้ประโยชน์จริงในการบิน
- ใช้การพยากรณ์อากาศเพื่อวางแผนเส้นทางบินที่ ปลอดภัย
- ใช้ข้อมูลกระแสลมเพื่อเลือกเส้นทางที่ ประหยัดน้ำมัน โดยอาศัยลมส่งท้ายช่วยประคองการบิน
- ใช้ข้อมูลพายุ ฟ้าคะนอง หรือภูเขาไฟ เพื่อ หลีกเลี่ยงเส้นทางเสี่ยงอันตราย
ดังนั้น สำหรับนักบินแล้ว ความรู้ด้านสภาพอากาศไม่ใช่แค่ทฤษฎี แต่คือ เครื่องมือสำคัญที่ช่วยให้การบินมีประสิทธิภาพและปลอดภัย
Flying in Weather – Part 1
When we talk about weather and aviation, we often hear news of airplanes crashing due to severe weather conditions. Understandably, this sometimes causes concern among the public:
“It feels like airplanes crash so often these days.”
From a pilot’s perspective, however, hearing such news does not trigger fear. Instead, it sparks attention and the urge to learn. Each accident is studied carefully to understand what happened and how similar situations can be avoided in the future.
In aviation, there is an unspoken code of respect:
“Those who have suffered accidents are our teachers.”
Every incident is a reminder—an opportunity to learn, to reflect, and to strengthen the safety of flights that follow.
Whenever I mention accident cases in this series, please note that there is no intention to criticize or disrespect any individual, airline, or organization. The sole purpose is to share knowledge and raise understanding among readers.
Pilots and the Study of Weather
I still remember vividly my early days as a student pilot at the Civil Aviation Training Center in Hua Hin back in 1993. Almost every instructor would remind us:
“To become a pilot, you must learn and understand Meteorology almost as well as a Meteorologist.”
Now, after more than 20 years flying for Thai Airways, I can say with certainty that their words were true. (Allow me to boast a little here—I once scored 97 out of 100 in my Meteorology exam! 😊)
Of course, pilots don’t study every aspect of meteorology in the same depth as professional meteorologists. But among all professions, pilots are certainly one of the heaviest users of meteorological information—from weather forecasts and observations to data on earthquakes and volcanic eruptions that may affect flight safety.
Why Weather Knowledge Matters
Pilots must study and understand almost every natural phenomenon related to the Earth’s atmosphere. But it’s not just for theory—it’s about practical application.
- Using forecasts to plan safe flight routes
- Taking advantage of tailwinds to save fuel and increase efficiency
- Avoiding areas of thunderstorms, turbulence, or volcanic ash
For pilots, weather knowledge is not just another subject. It is a critical tool that directly impacts both the efficiency and safety of every flight.
