Insight Flying

Wisdom from the Sky – Knowledge for Every Journey

Flying, Passion, A Lifelong Journey of Learning

กว่าจะเป็นนักบินพาณิชย์ : “ใคร ๆ ก็บินได้” จริงหรือ?

ย้อนกลับไปก่อนเข้าสู่เส้นทางนักบินฝึกหัด การสอบคัดเลือกนักเรียนทุนในอดีตมีข้อกำหนดบางอย่างแตกต่างจากปัจจุบัน เช่น อายุและความสามารถด้านภาษาอังกฤษ แต่หลักการทั่วไปคือ ปริญญาตรีสาขาใดก็ได้

เพื่อนร่วมรุ่นของผมจบมาหลากหลายสาขา ตั้งแต่สัตวแพทย์ วิศวกรรม สถาปัตยกรรม นิเทศศาสตร์ ฯลฯ


ขั้นตอนการสอบคัดเลือก (ปี 1992)

การสอบแบ่งเป็น 5 ขั้นตอนหลัก ดังนี้

  1. สมัครและตรวจคุณสมบัติ
    • ข้อกำหนดสมัยนั้นคือ หากผ่านทุกขั้นตอนแล้ว จะไม่สามารถสมัครสอบใหม่อีกในชีวิตนี้
    • ปัจจุบันมีการเปลี่ยนแปลง เช่น ต้องรอ 3–5 ปี ขึ้นอยู่กับขั้นตอนที่ผ่าน
  2. สอบข้อเขียน
    • วิชาคณิตศาสตร์ วิทยาศาสตร์ และภาษาอังกฤษ
    • ปัจจุบันมีการเพิ่ม aptitude test เพื่อวัดความถนัดด้านต่าง ๆ เช่น short-term memory, spatial orientation, multi-tasking
  3. ตรวจร่างกาย
    • ทำที่สถาบันเวชศาสตร์การบิน กองทัพอากาศ
  4. สอบสัมภาษณ์กับกัปตันการบินไทย
    • รอบนี้สำคัญมากสำหรับวัด บุคลิกภาพ ความมั่นใจ และความรู้ทั่วไป
    • ตัวผมเองเคยตอบคำถามกัปตันไม่รู้เรื่องเครื่องบินเลย แต่โชคดีที่สามารถอธิบายสิ่งที่เขียนในใบสมัคร เช่น sense of direction ได้ถูกจุด
  5. Aptitude Test สุดท้าย (สอบ “professor”)
    • ทำกับนักจิตวิทยาจาก Scandinavian Institute of Aviation Psychology (SIAP)
    • การสอบแบ่งเป็น 2 วัน: paper test และสอบตัวต่อตัว
    • รอบนี้วัดทั้ง ความจำ, พื้นฐานพฤติกรรมทางสังคม, spatial orientation, การแก้ไขสถานการณ์กะทันหัน

ประสบการณ์ของผม

ตอนสอบสัมภาษณ์ในขั้นตอนที่ 4 ผมไม่มีความมั่นใจเลย เพราะไม่เคยรู้เรื่องเครื่องบินมาก่อน กัปตันถามเกี่ยวกับเครื่องบิน ผมตอบไม่ถูก แต่โชคดีที่สามารถอธิบายเรื่อง ทิศทางและการอ่านแผนที่ ได้อย่างมั่นใจ ซึ่งตรงกับการวัด Spatial Orientation ของนักบิน

การสอบรอบสุดท้ายถือเป็น ด่านหิน สำหรับทุกคน แต่ผมกลับสนุกมาก เพราะได้เรียนรู้ว่าอาชีพนักบินนั้นมีมิติให้ศึกษามากมาย

จากกว่าพันคนที่สมัคร รอบสุดท้ายมีผู้ผ่านเพียง 14 คน


ใคร ๆ ก็บินได้จริงหรือ?

คำตอบสั้น ๆ คือ ไม่ใช่ทุกคน
แม้ทุกคนจะมีความฝัน แต่การเป็นนักบินต้องผ่าน การคัดเลือกเข้มข้นหลายชั้น ทั้งด้านร่างกาย ความรู้ ความสามารถเฉพาะด้าน และทัศนคติ

ประสบการณ์และการสอบรอบต่าง ๆ สอนให้รู้ว่า การเป็นนักบินพาณิชย์ไม่ใช่เรื่องง่าย และไม่ใช่ใครก็ทำได้เหมือนกัน

Becoming a Commercial Pilot: Can “Anyone Fly” Really Be True?

Before stepping into pilot training, candidates for the student pilot scholarship faced a rigorous selection process. While the exact requirements have changed over time—such as age limits and English proficiency—the core principle remains: a bachelor’s degree in any field is acceptable.

In my cohort, classmates came from diverse backgrounds: veterinary science, engineering, architecture, communication arts, and more.


The Selection Process (Back in 1992)

The selection process consisted of five main stages:

  1. Application and Eligibility Check
    • At that time, once you completed all stages, you were not allowed to reapply in your lifetime.
    • Today, the rules vary; you may need to wait 3–5 years depending on how far you progressed in the previous attempt.
  2. Written Exam
    • Covered mathematics, science, and English.
    • Modern tests often include aptitude assessments, measuring short-term memory, spatial orientation, and multitasking skills.
  3. Medical Examination
    • Conducted at the Air Force Institute of Aviation Medicine.
  4. Interview with Thai Airways Captains
    • This stage evaluates personality, confidence, and general knowledge.
    • I remember struggling to answer technical questions about aircraft, but I could explain my claim of “sense of direction” in my application, which reflected my ability to read maps and navigate confidently in unfamiliar terrain.
  5. Final Aptitude Test (“Professor Test”)
    • Conducted by psychologists from the Scandinavian Institute of Aviation Psychology (SIAP).
    • Lasted two days: a paper-based test and one-on-one interviews.
    • Assessed memory, social behavior, spatial orientation, stress response, and problem-solving skills.

My Experience

During the fourth stage interview, I felt completely unprepared because I had no prior knowledge of aircraft. But I managed to explain my sense of direction confidently, which aligned with the evaluation of spatial orientation—an essential skill for pilots.

The final “professor” stage was the toughest yet most fascinating part of the process. It revealed how multidimensional a pilot’s role really is, far beyond just flying an airplane.

From over a thousand initial applicants, only 14 candidates successfully made it through to the end.


Can Anyone Really Become a Pilot?

The short answer is no.
While many people dream of flying, becoming a commercial pilot requires passing multiple rigorous assessments of physical ability, knowledge, specific skills, and attitude.

The experience and evaluation at each stage underscore an essential truth: being a commercial pilot is challenging, and not everyone can do it.


Key Takeaways for Aspiring Pilots

  • Solid Foundations Matter: Mathematics, physics, and English form the backbone of aviation knowledge.
  • Continuous Learning is Essential: Aviation rules, technologies, and procedures evolve constantly; a pilot must never stop studying.
  • Discipline and Resilience: The journey is long and demanding, but perseverance shapes a professional pilot.
  • The Right Mindset: A great pilot is measured not by rank or aircraft type but by professionalism, teamwork, and prioritizing safety at all times.

✈️ “Flying is a dream, but becoming a pilot is a journey. It requires preparation, focus, and resilience. Few will reach the cockpit, but every challenge along the way is part of the adventure.”

  • การทดสอบระหว่างการสอบสัมภาษณ์นักบิน

    การทดสอบระหว่างการสอบสัมภาษณ์นักบิน

    การสอบสัมภาษณ์นักบิน ไม่ได้มีแค่การพูดคุยทั่วไปเท่านั้นครับ แต่บ่อยครั้งกรรมการจะใช้เทคนิคการ “ทดสอบระหว่างการสัมภาษณ์” (Interview Test) เพื่อค้นหาทั้งจุดแข็งและจุดอ่อนของผู้สมัคร ว่าเป็นไปตามที่คะแนนข้อเขียนและข้อมูลในแฟ้มประวัติระบุไว้หรือไม่ สิ่งที่กรรมการพิจารณาก่อนสัมภาษณ์ ก่อนที่จะเรียกผู้สมัครเข้ามาในห้องสัมภาษณ์ กรรมการสอบจะมีการแลกเปลี่ยนข้อมูลกันสั้น ๆ เช่น ข้อมูลเหล่านี้เป็น “จุดตั้งต้น” ที่จะกำหนดแนวทางการถามคำถามหรือการทดสอบเพิ่มเติม การสังเกตพฤติกรรม นอกจากคำตอบแล้ว สิ่งที่กรรมการให้ความสำคัญคือ บุคลิกภาพและการวางตัว เช่น รายละเอียดเหล่านี้สะท้อนว่า ผู้สมัครมี “ความเป็นมืออาชีพ” (Professionalism) มากน้อยเพียงใด ลักษณะการทดสอบระหว่างสัมภาษณ์ การสอบสัมภาษณ์นักบินมักจะเป็นการพูดคุย แต่บางครั้งอาจถูกสอดแทรกด้วยการทดสอบสั้น ๆ เช่น โอกาสแก้ตัวและสร้างความประทับใจ บางครั้งคำถามที่ดูเหมือนเป็น “กับดัก” จริง ๆ แล้วอาจเป็นโอกาสให้ผู้สมัคร แก้ตัวหรือพิสูจน์ตัวเอง หากตอบได้อย่างมีเหตุผล กรรมการจะมองว่าแม้จุดอ่อนจะมี แต่ผู้สมัครก็พร้อมที่จะเรียนรู้และพัฒนา ✍️ สรุปการสอบสัมภาษณ์นักบินไม่ได้เป็นแค่การถาม-ตอบ แต่คือการค้นหาศักยภาพที่แท้จริง กรรมการต้องการเห็นทั้งความรู้ ความสามารถ และทัศนคติของผู้สมัคร ดังนั้นผู้ที่เตรียมตัวมาอย่างรอบด้าน ทั้งด้านเทคนิค บุคลิกภาพ และทักษะการสื่อสาร จะมีโอกาสสร้างความมั่นใจให้กรรมการและผ่านการคัดเลือกได้มากกว่า Tests During Pilot…

  • กระบวนการสืบสวนอุบัติเหตุอากาศยาน (ตาม ICAO Annex 13)

    กระบวนการสืบสวนอุบัติเหตุอากาศยาน (ตาม ICAO Annex 13)

    1. วัตถุประสงค์ของการสืบสวน 2. ผู้ที่มีสิทธิและบทบาทในการสืบสวน 3. ขั้นตอนมาตรฐานของการสืบสวน (Annex 13 Framework) ขั้นที่ 1: การแจ้งเหตุ (Notification) ขั้นที่ 2: การเริ่มต้นสืบสวน (Investigation Initiation) ขั้นที่ 3: การเก็บข้อมูลในที่เกิดเหตุ (On-Site Investigation) ขั้นที่ 4: การวิเคราะห์ข้อมูล (Technical Analysis) ขั้นที่ 5: การประสานงานกับผู้ผลิตและผู้เชี่ยวชาญ (Coordination with Manufacturers & SMEs) ขั้นที่ 6: รายงานระหว่างกาล (Interim Reports) ขั้นที่ 7: รายงานขั้นสุดท้าย (Final Report) ขั้นที่ 8: ข้อเสนอแนะด้านความปลอดภัย (Safety Recommendations) ขั้นที่ 9: การติดตามผล (Follow-Up)…

  • Update Air India 787 Investigation

    Update Air India 787 Investigation

    Short, up-to-date summary of the fact-finding and investigation into the Air India Boeing 787 crash (AI171, Ahmedabad — 12 Jun 2025): What investigators have already found (key facts) Actions already taken What remains unknown / open questions Probable next steps in the investigation Practical implications so far 📄 1. Annotated Highlights from the AAIB Preliminary…

  • Air India B787 Crash: Preliminary Findings and Lessons Learned

    Air India B787 Crash: Preliminary Findings and Lessons Learned

    Published on InsightFlying.com by Capt. Sopon Phikanesuan Background On 12 June 2025, an Air India Boeing 787-8 (Flight AI171) departing from Ahmedabad suffered a dual engine power loss shortly after takeoff and crashed, resulting in a total loss of the aircraft. The Aircraft Accident Investigation Bureau of India (AAIB-India) released its Preliminary Report (July 2025)…

  • CBTA คืออะไร

    CBTA คืออะไร

    CBTA คือ Competency-Based Training and Assessment หรือ การฝึกอบรมและการประเมินตามสมรรถนะ ครับ ✈️ เป็นแนวคิดด้านการพัฒนาบุคลากรในอุตสาหกรรมการบินที่ ICAO และ EASA ผลักดันอย่างมาก โดยเน้นว่า นักบิน ลูกเรือ เจ้าหน้าที่ภาคพื้น หรือแม้กระทั่งพนักงานอำนวยการบิน (dispatcher) ไม่ได้ถูกวัดแค่ “ความรู้ทฤษฎี” แต่ต้องมี สมรรถนะ (Competency) ที่ประกอบด้วย 3 องค์ประกอบหลัก: 🔑 จุดสำคัญของ CBTA คือ 📌 ตัวอย่างในโลกการบิน CBTA จึงเป็นการสร้าง “นักบิน/บุคลากรที่พร้อมจริง” ไม่ใช่แค่ “ผ่านข้อสอบ” ครับ 📌 ICAO CBTA – 8 Core Competencies for Pilots Core Competency คำอธิบาย องค์ประกอบ (KSA)…

  • การรายงานความเหน็ดเหนื่อยล้า = ความปลอดภัยในการบิน

    การรายงานความเหน็ดเหนื่อยล้า = ความปลอดภัยในการบิน

    ที่ insightflying.com เรามุ่งมั่นสร้างวัฒนธรรมด้านความปลอดภัยในการบิน หนึ่งในความเสี่ยงที่มักถูกประเมินต่ำกว่าความเป็นจริงก็คือ ความเหน็ดเหนื่อยล้า (Fatigue) ซึ่งถูกระบุว่าเป็นปัจจัยสำคัญที่ก่อให้เกิดเหตุการณ์และอุบัติเหตุทางการบินหลายครั้งทั่วโลก การเข้าใจความเสี่ยงคือก้าวแรก — การรายงานคือการกระทำที่ช่วยรักษาชีวิต พื้นฐาน: ความเหน็ดเหนื่อยล้าและความปลอดภัยการบิน อุตสาหกรรมการบินเป็นงานที่มีความเสี่ยงสูงและพึ่งพาประสิทธิภาพของมนุษย์อย่างมาก แตกต่างจากระบบกลไกที่มีความเสถียร ประสิทธิภาพของมนุษย์แปรผันตามปัจจัยต่าง ๆ เช่น การนอนหลับ ภาระงาน ความเครียด และจังหวะชีวภาพ (Circadian Rhythm) ความเหน็ดเหนื่อยล้าส่งผลกระทบต่อทักษะสำคัญของนักบินและพนักงานอำนวยการบิน (Dispatcher): ด้วยเหตุนี้ การจัดการความเหน็ดเหนื่อยล้า (Fatigue Risk Management) จึงกลายเป็นส่วนสำคัญของ ระบบการจัดการความปลอดภัยการบิน (Safety Management System – SMS) 🔗 อ้างอิง: ICAO Fatigue Management Guide for Airline Operators ปัจจัยที่ก่อให้เกิดความเหน็ดเหนื่อยล้า ความเหน็ดเหนื่อยล้าไม่ได้เกิดขึ้นทันที แต่สะสมมาจากหลายปัจจัย ทั้งด้านการปฏิบัติการและปัจจัยส่วนบุคคล เช่น: 🔗 อ้างอิง: FAA Fatigue…

  • การบินในสภาพอากาศ – ตอนที่ 5

    การบินในสภาพอากาศ – ตอนที่ 5

    ลมเฉือน (Wind Shear) และไมโครบัสต์ (Microburst) เวลานักบินพูดถึงสภาพอากาศที่อันตรายมาก ๆ คำว่า ลมเฉือน มักจะอยู่ในลิสต์เสมอพูดง่าย ๆ ลมเฉือนหมายถึง การเปลี่ยนแปลงของความเร็วลมหรือทิศทางลมอย่างกะทันหัน ในระยะทางสั้น ๆ ไม่ว่าจะเป็นแนวราบหรือแนวดิ่ง ลมเฉือนอาจเกิดขึ้นได้ทุกระดับความสูง แต่พื้นที่ที่อันตรายที่สุดคือ ใกล้พื้นดิน โดยเฉพาะในช่วง การขึ้นบินและการลงจอด สาเหตุของลมเฉือน ลมเฉือนเกิดได้จากหลายสภาพอากาศ เช่น ไมโครบัสต์ – รูปแบบที่อันตรายที่สุด ไมโครบัสต์ (Microburst) คือกระแสลมลงอย่างรุนแรงและเฉพาะที่ ที่พุ่งชนพื้นแล้วแผ่กระจายออกทุกทิศทาง สำหรับเครื่องบินที่อยู่ในแนวร่อนลง (final approach) ลำดับอันตรายคือ: ผลลัพธ์คือเครื่องบินอาจสูญเสียระดับความสูงอย่างรวดเร็ว จนกัปตันแทบไม่มีเวลาแก้ไข บทเรียนจากอดีต – Delta Flight 191 วันที่ 2 สิงหาคม 1985 Delta Air Lines Flight 191 (เครื่อง Lockheed L-1011) ประสบ…

  • การบินในสภาพอากาศ – ตอนที่ ๔

    การบินในสภาพอากาศ – ตอนที่ ๔

    บินปาดหน้าพายุ พายุเขตร้อน (Tropical Cyclone) ไม่ได้เกิดขึ้นโดยบังเอิญ แต่ต้องอาศัยเงื่อนไขหลายอย่างประกอบกัน ได้แก่ พื้นที่ใกล้บ้านเราที่เข้าข่ายสมบูรณ์แบบก็คือ ทะเลฟิลิปปินส์ นั่นเอง พายุที่ก่อตัวตรงนี้มักเคลื่อนที่ไปทางตะวันตกหรือเฉียงตะวันตกเฉียงเหนือ และเมื่อเข้าสู่ปลายฤดูฝนต้นหนาว กระแสลมชั้นบนของโลก (Jet Stream) จะทำให้พายุเบนขึ้นเหนือ เมื่อลมพายุพัดไปถึงละติจูด 30°N ขึ้นไป เส้นทางการเคลื่อนที่จะเปลี่ยนไปทางตะวันออกเฉียงเหนือแทน ทั้งหมดนี้สัมพันธ์กับแรงหมุนของโลก ภูมิศาสตร์ และความกดอากาศโลกที่สลับซับซ้อน ระดับความรุนแรงของพายุ พายุถูกแบ่งระดับตามความเร็วลม (Knots) ได้แก่: ฝั่งอเมริกายังแบ่ง Hurricane ย่อยออกเป็น 5 ระดับ โดย Category 5 คือรุนแรงที่สุด เทียบได้กับ Super Typhoon ของฝั่งเอเชีย นักบินกับการวางแผนเลี่ยงพายุ สิ่งที่เกี่ยวข้องกับการบินคือ การวางเส้นทางและเชื้อเพลิง เมื่อมีรายงานพายุเกิดขึ้นระหว่างเส้นทางหรือที่สนามบินปลายทาง นักบินและฝ่ายวางแผนการบิน (Flight Operations) จะดูข้อมูลที่อัปเดตตลอดเวลา เช่น หากพายุเคลื่อนตัวช้ากว่าเดิมหรือมีทิศทางเปลี่ยนไป การบินก็ต้องปรับเส้นทางทันที ตัวอย่างเช่น เส้นทางบินปกติจากญี่ปุ่นลงไทย มักผ่านทางตอนใต้ของเกาะคิวชู ผ่านโอกินาวา…

  • การบินในสภาพอากาศ – ตอนที่ ๓

    การบินในสภาพอากาศ – ตอนที่ ๓

    ตอนกลางวัน เราสามารถมองเห็นไกลสุดสายตาได้ หากท้องฟ้าโปร่งใส แต่ถ้ามีเมฆแผ่นใหญ่บดบัง ก็จะเห็นเป็นฝ้าขาว ๆ เต็มไปหมด พอตกกลางคืน ความท้าทายจะยิ่งเพิ่มขึ้น นักบินต้องระมัดระวังมากขึ้น โดยเฉพาะในช่วงฤดูมรสุม อุปกรณ์สำคัญที่จะช่วยเป็นเหมือน “ดวงตาคู่ที่สอง” ของนักบินก็คือ เครื่องตรวจอากาศประจำเครื่องบิน – Airborne Weather Radar ตามกฎหมายอากาศยานสากล เครื่องบินพาณิชย์ทุกลำที่บินในเส้นทางที่อาจมีอากาศเลวร้าย ต้องติดตั้งและใช้งาน Weather Radar ได้สมบูรณ์ ไม่เช่นนั้นจะไม่สามารถบินได้ ปกติพวกนักบินจะเรียกสั้น ๆ ว่า “Weather Radar” แต่ผมเติมคำว่า Airborne เพื่อแยกออกจาก Ground Wx Radar ที่ติดตั้งอยู่กับสถานีภาคพื้น (ซึ่งสนามบินสุวรรณภูมิก็กำลังจะมีการติดตั้ง ถือเป็นข่าวดีมาก ๆ) หลักการทำงานของ Weather Radar Weather Radar จะใช้การส่งคลื่นออกไป แล้ววัดการสะท้อนกลับมา แสดงผลเป็น สีต่าง ๆ ตามความรุนแรงของอนุภาคในอากาศ ได้แก่ ทั้งหมดนี้จะแสดงผลบนจอ Navigation…

  • ว่าด้วยเรื่องสภาพอากาศ ตอนที่ 2

    ว่าด้วยเรื่องสภาพอากาศ ตอนที่ 2

    เริ่มกันด้วยเรื่องใกล้ตัวที่สุดสำหรับผู้โดยสาร เวลานั่งเครื่องบิน หลายคนมักจะตัดสินว่านักบิน “เก่งหรือไม่เก่ง” จากการแตะพื้นของเครื่องบินว่า นุ่มนวลหรือกระแทกแรง ใช่ไหมครับ? ความจริงแล้ว นักบินทุกคนก็อยากจะบังคับให้เครื่องบินแตะผิวรันเวย์อย่าง นิ่มนวลที่สุด อยู่แล้ว แต่ใช่ว่าทุกครั้งจะทำได้ตามใจ เพราะบางสถานการณ์ “การแตะพื้นแบบหนึบ ๆ” หรือที่เราเรียกว่า Firm Landing คือสิ่งจำเป็นเพื่อความปลอดภัย เวลาลงแบบนี้ ผู้โดยสารอาจจะมีอาการ “เงิบ” หรือ “เหวอ” อยู่บ้าง บางท่านอาจส่ายหัวแล้วทำหน้าบูดใส่ลูกเรือ แต่จริง ๆ แล้ว นักบินตั้งใจทำครับ ไม่ใช่เพราะบินพลาด ทำไมต้อง Firm Landing? การลงแบบ “หนึบ” จะถูกเลือกใช้เมื่อสนามบินหรือสภาพอากาศไม่ปกติ เช่น ทั้งหมดนี้คือสถานการณ์ที่ Firm Landing เป็นทางเลือกที่ปลอดภัยที่สุด เพราะการแตะพื้นแบบหนึบจะทำให้ ล้อสัมผัสรันเวย์ได้แน่นขึ้น ส่งผลให้ระบบเบรกทำงานได้มีประสิทธิภาพ ใช้ระยะทางน้อยลง และควบคุมเครื่องให้อยู่ในสภาพปลอดภัยได้เร็วขึ้น Braking Action – ค่าที่บอกว่าสนาม “ลื่น” แค่ไหน การบินมีคำศัพท์เฉพาะอีกคำคือ Braking…

Leave a Reply